Elektra

Circuits

In de caravan kunnen drie of vier circuits voorkomen. Deze circuits kunnen los van elkaar worden gezien, maar hebben soms ook met elkaar te maken en kunnen gekoppeld zijn:

• 12V vanaf de auto voor de verlichting van de caravan; 12V vanaf de auto voor de elektrische voorzieningen in de caravan;
• 12V vanaf een caravanaccu voor de elektrische voorzieningen in de caravan;
• 230V vanaf het lichtnet op de camping voor de elektrische voorzieningen in de caravan.

Wie geen verstand heeft van elektriciteit doet er verstandig aan storingen aan de 230V-installatie door een vakman te laten verhelpen. Het 12V-circuit is op zichzelf ongevaarlijk, maar omdat het door middel van een transformator met gelijkrichter gekoppeld is aan de netspanning van 230V, is het ook hiermee uitkijken geblazen. In de volgende beschrijvingen zal, daar waar nodig, dit gevaar worden toegelicht. Het eerste waarmee u te maken krijgt bij het trekken van een caravan achter de auto is het aansluiten van de caravanverlichting op de autoverlichting, dus daar beginnen we mee.

12 Volt gelijkstroom: Bedrading, stekkers en stekkerdozen

Algemeen gebruikelijk is de bekende 7-polige contactdoos aan de trekhaak en de overeenkomstig 7-polige stekker aan de caravan. Deze elektrische verbinding is ontwikkeld in de tijd dat met zeven aansluitingen kon worden volstaan. Laten we eens alle aansluitingen van een 7-polig systeem op een rijtje zetten:

• massa (ook aarde of min-aansluiting genoemd);
• richtingaanwijzer links;
• richtingaanwijzer rechts;
• breedtelichten voor;
• achterlichten;
• remlichten;
• mistachterlicht (vroeger: tbv ‘constante-stroomdraad’).

Uit oogpunt van veiligheid zijn in de meeste gevallen het linker- en rechterachterlicht van auto en caravan onafhankelijk van elkaar aangesloten. Is er kortsluiting in het ene circuit, dan blijft het achterlicht van het andere circuit gewoon branden. Door het scheiden van de lichtpunten neemt het aantal draden in de stekker toe van vijf naar zeven. De beveiliging tegen kortsluiting gebeurt in de meeste gevallen door de autozekeringen. Slechts enkele merken brengen 12V- zekeringen aan in de caravan. Dit zijn dus de aansluitingen van de gestandaardiseerde 7-polige verbinding, zoals ze nog steeds zijn te vinden op de zgn. stekker-sticker.
Bij oude systemen bestaat geen norm voor de draadkleur. U doet er verstandig aan zelf de draadkleur te noteren. Dit helpt bij het opsporen van storingen.

7-polige Stekkerdoos (vooraanzicht) in schema

Mocht u maar één achterlichtdraad hebben, dan deze aansluiten op 58L of nr. 7.
Aansluitingen 7-polige stekkerdoos aan de trekhaak. Klik voor Stekkerdoosplaatje 7-polig.pdf

Mistachterlicht

Het mistachterlicht is per 1 juli 2006 verplicht op bijna alle aanhangwagens (uitgezonderd aanhangwagens TMM > 750 kg die vòòr 1 januari 1998 op de weg gekomen zijn).

De mistachterlichtverplichting en het feit dat moderne caravans uitgerust zijn met een koelkast en vele ook met een accu, is de oorzaak dat de het 7-polige systeem voor caravans niet meer voldoet. Voor ‘gewone’ aanhangwagens (en fietsdragers, daar hoeft geen mistachterlicht op) biedt de 7pool voldoende mogelijkheden, omdat pool 2 toegewezen is aan het mistachterlicht. Een constante-stroomdraad is dan niet meer mogelijk. Voor caravans zijn daarom andere oplossingen bedacht, die hieronder beschreven staan.

Twee 7-polige aansluitingen (12 S en 12 N)

Een oplossing voor het aansluiten van het caravanmistachterlicht (al jaren toegepast door Engelse caravanners) is het aanbrengen van een extra stekkerdoos en stekker. Deze stekkerdoos (12 S) lijkt sprekend op de veel toegepaste stekkerdoos van het type 12 N. De S staat voor supplementair of aanvulling. De N staat voor normaal. Verwisseling van de stekkers is niet mogelijk, omdat de stand van de pennen verschilt. Het voordeel van deze extra stekker(doos) is dat u naast het mistachterlicht nog diverse andere zaken kunt aansluiten, zoals een achteruitrijlamp.

Idem voor stekkerdoos (vooraanzicht) met verwisseling van pennen en gaten.

13-polig

Voor uitbreiding van de aansluitpunten kan een 13-polig systeem worden aangebracht. Er zijn op dit moment twee uitvoeringen die dingen naar de gunst van de afnemer. Welke het gaat worden, is op dit moment nog niet in te schatten. Voorlopig worden beide systemen naast elkaar gebruikt.
Het Jaeger-systeem wordt vooral gepropageerd in Duitsland. De meeste Duitse caravans hebben daarom een Jeager-stekker (Stekker Jaeger Open.pdf). Aansluiting op het bestaande 7-polige systeem van de caravan is alleen mogelijk met een nogal dure adapter (verloopkabel).

Het andere systeem is (Multicon) WeSt (Welt-Stecker) (West Stekker Open.pdf). Een adapter is niet nodig omdat het systeem uitwisselbaar met het tot nu toe gebruikte 7-polige systeem. De zes extra aansluitingen zijn als ronde pinnen bij de rand van de stekker aangebracht. Op de bijbehorende stekkerdoos zijn bij de rand 6 busjes aangebracht. De overige zeven aansluitingen zitten op dezelfde plaats als bij de stekkers van het 7-polige systeem. Een voordeel van het WeSt-systeem is dat een 7-polige stekker in het 13-polige stopcontact past, zodat iemand die bijvoorbeeld een aanhangertje heeft met een 7-polig systeem en een caravan met 13-polig systeem beide door elkaar kan gebruiken.  (NB: de oorspronkelijke Multicon met 6 extra randcontacten heeft het loodje gelegd.)

13-polige Stekkerdozen (vooraanzicht) in schema

Aansluiting stekker en stekkerdoos 13-polig (DIN ISO 11446)

* Pin 9 is de “constante stroom”-draad. Volgens ISO 11446 is hij bedoeld voor òf accu laden òf verlichting.
Als pin 10 aangesloten is, dan accu laden via pin 9, anders verlichting via pin 9. Hiervoor moet een relais aanwezig zijn in de caravan.
De gedachte hierachter is: als de koelkast via pin 10 werkelijk aangesloten is, dan wordt verondersteld dat de combinatie rijdt. Dan is de verlichting niet nodig in de caravan en kan pin 9 gebruikt worden voor accu laden; als de koelkast niet aangesloten is via pin 10, dan wordt de caravan geacht losgekoppeld stil te staan en pin 9 is beschikbaar voor verlichting (constante stroom). Er blijken nog al wat verschillen in gebruik van de pinnen en de draadkleuren. Voor verdere informatie kunt u uiteraard bij onze werkplaats terecht.

Standarisatie van stekkers en bekabeling

Met het meer complex worden van elektronische systemen en de toename van het aantal elektrische apparaten lijkt standarisatie van bedrading steeds noodzakelijker te worden. Een bedrijf dat zich bezighoudt met het maken van (standaard) bekabelingen is ECS Electronics in Breda. Van hen komt het achterliggende document betreffende bekabeling van aanhanger/caravan.

Verbindingen

Zorg ervoor dat de pennen en busjes die met elkaar contact moeten maken goed schoon zijn, Bij elke radiozaak is contactreiniger te koop, dat helpt even. De binnenzijde van de busjes kan worden schoongemaakt met wattenstokjes. Heeft u een nieuwe stekker of contactdoos aangesloten, spuit dan tectyl over de aansluitpunten van de kabels, voordat u de zaak weer in elkaar zet. Dat voorkomt oxidatie. Bij een nieuwe stekker en contactdoos zijn de pennen en busjes goed schoon. Maak daar gebruik van en voorzie zowel de busjes als pennen van zuurvrije vaseline of siliconenspray. Stop de stekker enkele malen in de contactdoos waardoor de vaseline zich als een dun laagje over de contacten verspreidt. Hiermee wordt een goede bescherming verkregen tegen oxidatie.
In de caravan worden alle elektrische verbindingen gemaakt met soepel draad. Schroefverbindingen zoals kroonsteentjes zijn met soepel draad niet zo betrouwbaar. In het verleden had men de gewoonte adereinden te vertinnen om een verbinding betrouwbaar te maken. Doe dat beslist nooit en verwijder alle vertinde adereinden. Vertinde adereinden hebben de neiging uit de schroefverbinding te kruipen. De verbinding wordt dan heet en gaat eerder dan je denkt branden. Heel bekend is de constante stroomdraad in de stekker naar de auto. Hou in plaats daarvan de adereinden bij elkaar met een adereindhulsje, dat met een speciale tang om het eind geklemd wordt. Zo’n tang met hulsjes mag in de gereedschapskist van de beter doe-het-zelver niet ontbreken.
Maak verbindingen tussen meerdere draden in een verbindingsdoos niet met een kroonsteen maar met kabelverbinders.

Storingen

Brandt er een lamp van de caravan niet, terwijl de overeenkomstige lamp van de auto wel brandt, dan is de oorzaak van die storing eenvoudig te lokaliseren. Het enige dat u hiervoor moet hebben, is een 12V- spanningzoeker. Deze is in verschillende vormen te koop, zoals een schroevendraaier met lampje, met aan het andere einde een aansluitdraad met klem (krokodillenbekje). Controleer eerst of de lamp die niet brandt deel uitmaakt van één geheel, bijvoorbeeld rechterachterlicht en nummerplaatverlichting of dat het een enkele aansluiting betreft zoals een richtingaanwijzer. Branden meer lampen van een systeem niet, dan moet n de oorzaak opsporen bij de stekker; brandt alleen de lamp niet, dan moet daar worden begonnen. Controleer of de gloeidraad van de lamp nog heel is, dat is gewoonlijk eenvoudig te zien. Is deze in orde, verwijder dan de lamp, meestal een kwestie van indrukken en draaien. Begint de lamp tijdens het draaien weer te branden, dan is de oorzaak van het niet branden een slechte massaverbinding door aanslag.

De witte of groene aanslag op de contacten in de fitting moet met een mesje worden weggekrabd en de zaak is weer in orde. Schakel wel eerst de verlichting uit voordat u aanslag gaat wegkrabben. Komt er geen spanning op de contacten van de fitting, dan is er ergens een draadbreuk of slecht contact. Door de spanningzoeker te drukken op het contact in de fitting en het draadje met het krokodillenbekje massa te geven, is de spanning te meten. Met name de contactdoos bij de trekhaak is gevoelig voor corrosie, de aluminium contactdoos is gevoeliger dan de uitvoering van kunststof.
Tip Neem als u op vakantie gaat van elk type lamp een reserveexemplaar mee. Deze zijn onderweg te koop maar meestal niet op de plaats en op het tijdstip dat er één kapot gaat.

Constante-stroomdraad

In de caravan kan een aantal elektrische voorzieningen werken op de 12V-spanning van de auto-accu:

• verlichting;
• waterpompje;
• koelkast;
• ventilator;
• stofzuiger;
• radio en TV;
• kachelventilator of -pomp;
• laadapparaat tbv caravanaccu.

Omdat u altijd stroom van de auto-accu kunt betrekken, ook al staat de motor stil, spreken we van ‘constante-stroomdra(a)d(en)’.

Bij de 7-polige contactdoos werd pool 54 G (2) hiervoor gebruikt. Er is maar één manier om in de auto de verbinding te maken en dat is door het aansluitpunt in de contactdoos met een losse dikke elektrische draad, doorsnede minimaal 2,5 mm2. Bij gebruik van de koelkast op de accu is 4 mm2 aan te bevelen. Bij gecombineerd gebruik van koelkast en caravanaccu is 6 mm2 aan te bevelen. Zie ook bij capaciteit van de bedrading. De draad wordt aangesloten op de +klem van de auto-accu. Ter voorkoming van brand dient u altijd een zekering zo dicht mogelijk bij de accu te plaatsen in de constante-stroomdraad; meestal is dat een zgn. zweefzekeringen, die simpel te monteren is. De zekering dient van voldoende sterkte te zijn (15A). Zorg ook voor een goede massaverbinding, bij voorkeur m.b.v een even dikke draad.

Bij hedentendage gebruikelijke 13-polige aansluitingen zijn er twee ‘plusdraden’ beschikbaar voor caravanaccu en koelkast (en 2 massadraden natuurlijk).
De constante-stroomdraad is bedoeld om van genoemde voorzieningen gebruik te maken, onafhankelijk van het elektriciteitsnet. Dat kan zijn voor gebruik onderweg, bij overnachtingen op een parkeerplaats, bij kamperen in het wild of bij kamperen op campings waar men – om wat voor redenen dan ook – geen gebruik van de elektriciteitsvoorziening wil maken.

Bent u veel aangewezen op de eigen stroomvoorziening, dan is het handig om een verlengsnoer mee te nemen, zodat de auto eventueel ook kan worden afgekoppeld en even verderop geparkeerd. Dit soort verlengsnoeren is in de handel verkrijgbaar. In het algemeen is drie meter kabel voldoende. Let er wel op dat de kabel een voldoende doorsnede heeft (4 mm2).
Een betere oplossing is het gebruik van een aparte caravanaccu.

Capaciteit (auto-)accu

De auto-accu heeft een beperkte capaciteit, vandaar dat het gebruik ervan zorgvuldig in de gaten moet worden gehouden. Op de accu staat de capaciteit aangegeven, bijvoorbeeld 40Ah. Dit wil zeggen dat de accu gedurende 20 uur een stroom kan leveren van 2A, tenminste als de accu nieuw is. Bij oude accu’s neemt de capaciteit af. De capaciteit wordt dus uitgedrukt in het product van stroomsterkte en tijd. Omdat een accu zijn spanning ontleent aan een chemische reactie is de capaciteit geen rekenkundig vaststaand gegeven maar een benadering, die van toepassing is op een stroomsterkte van 1 a 2A. Neemt de stroomsterkte toe, dan neemt de capaciteit af. Een accu met een capaciteit van 40Ah kan niet vier uur lang 10A leveren, en daar wringt vaak de schoen.

Om een auto te kunnen starten, is een grote stroom 120A en meer) nodig, maar dat gedurende een korte tijd. De auto-accu is voor dat doel geconstrueerd. Een auto-accu of startaccu is daarom minder geschikt als stroombron voor de caravan. Wordt de accu als stroombron gebruikt terwijl de motor niet loopt, dan trekt een grote verbruiker zoals de koelkast (verbruik ca. 8A) de accu snel leeg en blijft er onvoldoende capaciteit over om de auto te starten. Laat daarom de koelkast bij niet draaiende motor op gas werken.

Het stroomverbruik van de diverse voorzieningen is eenvoudig te berekenen. Op elke lamp en op elk elektrisch apparaat staat het vermogen in watt (W). In plaats van watt kan ook worden gezet: VA, dat wil zeggen het product van de spanning in volt (V) en de stroomsterkte in ampère (A). Een lamp van 24W heeft bij een spanning van 12V een stroomverbruik van 2A. Een accu van 40Ah kan deze lamp dus ca. 20 uur laten branden. Zijn er meer elektrische apparaten tegelijk aangesloten op een accu, dan mogen de stroomsterktes bij elkaar worden opgeteld, bijvoorbeeld: de lamp gebruikt 2A en de koelkast 8A, samen dus 10A. Per uur een gebruik van 10Ah.

Let op: bij strenge vorst kan een accu wel tot 60% van zijn vermogen verliezen.

De koelkast op 12V

Het is meestal de koelkast die onderweg voor problemen zorgt. Het vermogen van de koelkast op 12V is te vinden in het instructieboekje. Laten we aannemen dat dit 100W is. Bij 12V betekent dit een stroomverbruik van iets meer dan 8A. Als de motor voldoende toeren maakt, kan de dynamo van de auto dit wel bijbenen, tenminste wanneer niet alle stroomverbruikers van de auto zijn ingeschakeld, en de constante-stroomdraad en de massadraad dik genoeg zijn. Wordt de motor stilgezet, dan moet de accu alleen deze vrij sterke stroom leveren. Na een uur is er 8Ah verbruikt. Omdat een startaccu er moeite mee heeft dat er gedurende lange tijd een hoge stroom aan wordt onttrokken (de capaciteit is onder die omstandigheden aanzienlijk lager), blijkt hij soms na een paar uur al leeg te zijn, zodat er niet meer gestart kan worden. Hiermee is meteen duidelijk waarom de 12V-schakelaar van de koelkast in rood is uitgevoerd.

Voorkom problemen

Indien zonder meer aangesloten op de autoaccu wordt al rap bemerkt dat koelkast en/of accu in de caravan zorgen voor een lege startaccu in de auto. Een lege caravanaccu kan sterke stromen trekken vanaf de auto en ook de koelkast trekt al snel een 8 Ampère. Maar ook kan in bijzondere gevallen de stroom gaan lopen vanaf de caravan naar de auto. Vooral bij het starten. Denk daarbij ook aan het voorgloeien bij dieselmotoren. Er zijn zelfs gevallen bekend dat de auto – via de caravanaccu – blijft lopen bij uitgeschakeld contact! Geen goede zaak.

De meest eenvoudige methode om leeg raken van de auto-accu door de koelkast te voorkomen, is om de stekker los te trekken of de koelkast in de caravan uit te schakelen. Met natuurlijk het risico dat u bij het wegrijden vergeet die weer in te schakelen.

Een oplossing die ervoor zorgt dat de stroom alleen maar richting caravanaccu kan lopen, is het plaatsen van een diode in de aanvoerdraad (wel in de juiste richting aub!). Een diode heeft echter spanningsverlies tot gevolg (zo’n 0,7 V) en dat willen we eigenlijk niet hebben als we toch al verliezen oplopen door de draaddiktes en de contacten. Sommige systemen (zoals de CERS in Kip caravans) hebben zo’n diode ingebouwd, maar zijn tevens voorzien van een spanningsbooster, zodat er toch een dikke 14V naar accu en koelkast gehaald wordt. Deze fraaie systemen en ook de diode weerhouden de stroompjes er echter niet van af en toe op ongewenste momenten te gaan lopen.
De beste en duurste oplossing is het plaatsen van een scheidingsrelais (Battery Guard). Een scheidingsrelais zorgt er voor dat er een verbinding tot stand komt tussen autoaccu en caravanaccu resp. koelkast wanneer wij dat willen. En dat is dus niet als we een paar uur een dierentuin gaan bezoeken. Dan zetten we de koelkast op gas en de accu moet opgeladen worden als we rijden. Niet als we stilstaan…. Voor alle duidelijkheid: een scheidingsrelais kan er op zich niet voor zorgen dat er stroom vanaf de caravanaccu naar de autoaccu kan lopen. Wat het relais dus wel kan regelen, is dat er door de gebruiker te bepalen omstandigheden zijn wanneer er geen verbinding tussen beide systemen is en wanneer juist wel. Zoals gezegd zijn er vaak aparte aansluitingen voor caravanaccu en koelkast. U kunt dus overwegen twee scheidingsrelais te monteren.

Is de auto voorzien van twee 7-polige contactdozen, dan is aansluiting nr. 6 (bij 12S) speciaal bedoeld voor de koelkast.

Het scheidingsrelais laat vanaf de autoaccu alleen stroom door als de motor draait. Het ‘stuursignaal’ kan worden aangegeven door een contact bij het startslot of de dynamo.
Wordt dit relais bekrachtigd, dan krijgt de koelkast en/of caravan-accu spanning, haalt u de sleutel uit het contactslot dan schakelt het relais die spanning uit. Omdat de normale constante-stroomdraad gescheiden is van de andere draden, heeft het afzetten van de motor geen consequenties voor de overige voorzieningen op 12V.

Het aansluiten van het relais is niet echt simpel omdat het moet worden aangesloten in de constante-stroomdraad die alleen naar de koelkast gaat. Omdat de bedrading veelal is weggewerkt en er ook 230V-bedrading naar de koelkast gaat, is de nodige vakkennis onontbeerlijk. Misschien het dus beter een scheidingsrelais te laten aanbrengen door een vakman. Voor de doe-het-zelvers is in de rubriek tips een installatiehandleiding beschikbaar. Zie ook de tekst bij ‘punt van aandacht’ hieronder.

Capaciteit van de bedrading

Het grootste probleem bij de 12V-stroomvoorziening vanaf de auto zit in de grote afstand waarover de spanning moet worden aangevoerd en in de vele verbindingen. Elke verbinding heeft een zekere overgangsweerstand, waardoor de spanning daalt. De grootste boosdoener is hier vaak de massa-aansluiting.

Bij 12V zijn de stromen die door de draden lopen, relatief groot. Daarom moeten 12V-draden relatief dik zijn. Bent u geinteresseerd in het ‘waarom en hoe’, klik dan onderstaande zin om de uitleg op te roepen. Waarom zijn draaddikte en draadlengtes bij stroomvoorziening in de caravan (en de auto) belangrijk?

Op deze plaats wordt volstaan met het vermelden van de conclusie:
Kies voor én dikke + én voor dikke massadraden. Gebruik draad van 6mm2 (of parallel 2 x 2,5mm2). Betreft het alleen het voeden van de koelkast, dan volstaat 4 mm2 ook wel. Gebruik altijd speciaal draad voor auto’s e.d., te koop bij o.a. de automaterialenhandel. Dus geen draad dat in huis gebruikt wordt, met massieve koperkern.
In de caravan wordt een zogenaamde kabelboom gebruikt. De constante stroomdraad en de massadraad daarin zullen vast geen 6mm2 zijn, denk eerder aan 2,5mm2 of nog erger 1,5mm2. De 7-draads-kabelboom is daarom waarschijnlijk ongeschikt voor het voeden van de koelkast. Het is aan te bevelen hiervoor extra draden (constant en massa) aan te leggen van 6mm2. In de 13-draads-kabelboom (en stekkers) is voorzien in 2 massa-draden en 2 constante stroomdraden. Het is te hopen dat de desbetreffende draaddiktes minimaal 2,5mm2 zijn, anders is de dubbele uitvoering nog niet genoeg.

Een punt van aandacht. Doordat er steeds meer computers en allerlei detectiemiddelen in de (nieuwe) auto’s worden ingebouwd (bijvb. een verklikkerlicht op je dashboard als een lampje niet meer functioneert), alsmede dat men de kabelbomen in auto’s steeds lichter wil maken om het totale gewicht van de auto laag te houden en men dus dunnere kabels toepast, is het voor deze nieuwe auto’s zeer gevaarlijk om een trekhaak zoals vroeger op de achterlichten aan te sluiten. Er wordt meer stroom gevraagd om ook de aanhanger-/caravanlichten aan te sturen en de dunnere kabels zijn daar niet meer op berekend. Als op de nieuwe generatie auto’s een trekhaak wordt aangesloten zoals op de oude vertrouwde manier, kunnen er tal van zaken zich voordoen: storing van het motormanagement, doorbranden van bedrading, etc.

Een fabrikant van kabelsystemen voor o.a. trekhaken (ECS Electronics in Breda) heeft in samenwerking met alle autofabrikanten een systeem ontwikkeld dat via een electronische module de juiste spanning aan de lichten van de aanhanger/caravan levert en deze niet meer ontrekt aan de voeding voor de achterlichten (enkel een minimale stuurstroom wordt onttrokken).

Caravan-accu

Of het zin heeft in de caravan een aparte accu te installeren hangt natuurlijk af van het gebruik dat u van de caravan maakt. Komt het vaak voor dat u kampeert zonder 230V? Bij een enkele overnachting kan de auto-accu echt wel de spanning voor een lampje en de waterpomp leveren, maar veel meer moet u er eigenlijk niet van verwachten. Wie echt onafhankelijk wil zijn ontkomt er niet aan een accu in z’n caravan te (laten) plaatsen. Houd wel rekening met 20 kg extra gewicht. Op een geschikte caravan-accu met voldoende capaciteit kunnen voor een wat langere periode verschillende lichtpunten, kachelventilator, waterpomp, radio en TV worden aangesloten.
Pas de verlichting aan. Een TL-lamp levert veel meer licht bij veel minder stroomverbruik. Ook halogeenlampen hebben een laag stroomverbruik en hoge lichtopbrengst. Wie het stroomverbruik in de gaten wil houden, kan een ampèremeter in het circuit installeren. De accu kan worden gebruikt tot deze leeg is, de auto hoeft er niet meer op te worden gestart en de constructie van de accu is afgestemd op dit speciale gebruik. Gezien het verbruik kunt u de koelkast het best altijd op gas laten werken. U kunt zelf uitrekenen hoe lang u met een caravanaccu toe kunt zonder deze te moeten opladen. Hier volgen enkele rekenvoorbeelden:

• Twee lampen van 10W – 20W, stroomverbruik = 20:12= 1,7A; bij drie uur gebruik is dat 3 x 1,7 – 5, 1Ah.
• Waterpompje van 10W, stroomverbruik = 10:12 = 0,83A, bij één uur gebruik is dat 1 x 0,83 – 0,83Ah.
• Kachelventilator op halve kracht 6W. Stroomverbruik = 6:12 – 0,5A. Bij vier uur gebruik is dat 4 x 0,5 = 2Ah.

Het verbruik per dag van genoemde elektrische voorzieningen komt neer op 5,1 + 0,83 + 2 = 7,93Ah. Met een accu van 60Ah kunt u ongeveer 7 dagen toe.
In dit geval is die accu dan wel helemaal leeg en levert op het laatst zeker geen voldoende spanning om voldoende lichtopbrengst te geven. Voorts is het maar de vraag of het goed voor de accu is om hem zo diep te ontladen!

Speciale accu

Het is verstandig voor gebruik in een caravan een speciale accu aan te schaffen, meestal aangeduid met caravan-accu, hobby-accu, marine-accu,…. Ze zijn duurder dan start-accu’s, maar ze zullen bij gebruik in een caravan ook beduidend langer meegaan. Een goede caravanaccu is voorzien van een slangetje dat door de caravanvloer naar buiten geleid moet worden om het mogelijk onstane ‘knalgas’ af te voeren. Zet de accu bij voorkeur in een speciaal daarvoor ontworpen bak. Zet de accu, gezien het gewicht, zo dicht mogelijk bij de as in een bankkast of, indien de kogeldruk het toestaat, in de disselkast.

Een ’tussen’-oplossing is de caravanaccu niet vast in de caravan te plaatsen. Zet de caravanaccu in een waterdichte bak. Sluit de polen op de juiste manier aan op de constante-stroomdraad-pin en de aarde-pin van een contactdoos zoals op de trekhaak. Breng in de kofferbak van de auto mbv een caravanstekker een 12V-voorziening aan. Tijdens de reis kan de accu dan in de kofferbak staan en bijgeladen worden. Op de camping zet u de accu in de bak naast de dissel en sluit het caravansnoer aan.

Een traditionele caravanaccu bevat vloeistof. Hoewel moderne accu’s ‘onderhoudsvrij’ heten, moet toch regelmatig (vuistregel: jaarlijks) het vloeistofpeil gecontroleerd worden. De vloeistof moet zo’n 1 cm boven de platen staan. Bijvullen alleen met gedestilleerd water.
Een bijzonder type caravanaccu is de gel-accu. De inhoud is geen vloeistof, maar ‘gel’ dus. Dit type accu kan in elke stand gebruikt worden. Hij hoeft nooit bijgevuld te worden. De zelfontlading is veel minder dan bij de vloeistofaccu. Hij heeft een eigen laadprotocol. Hij is duurder en heeft een lagere capaciteit dan een overeenkomstige vloeistofaccu.

Ladingstoestand van een accu

Hoewel er sprake is van een 12Volts-accu, is de spanning van een volledig geladen accu 12,7V of meer. Onderstaande tabel geeft een overzicht hoe de ladingstoestand gemeten kan worden. Dat kan bijvoorbeeld met een voltmeter. Door de relatief kleine verschillen in de waarden zal dat wel een speciale moeten zijn. Een voldoend nauwkeurige digitale is bruikbaar.